Güzel arkadaşlıkların genellikle küçük başlangıçları olur. Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın kariyerinin en şok edici ilişkisinin tohumlarını eken de, New York'ta 40 yıldan daha uzun bir süre önce, televizyon satın almak için indirimli elektronik eşya dükkanına yaptığı yolculuk oldu.Bu ilişki Kremlin'le ve sonunda Trump'ın memnun etmek için defalarca yolundan saptığı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le oldu.​​​​​​​Bunlar, araştırmacı gazeteci Craig Unger’in kaleme aldığı, genç ve kolay işlenebilir Trump’ın en az 40 yıl önce KGB tarafından devşirildiğini ve defalarca iflastan kurtarıldığını anlatan kitabın iddiaları.​​​​​​​26 Ocak'ta yayınlanan "American Kompromat" başlığıyla yayınlanan kitabın alt başlığı ise, "KGB Donald Trump'ı Nasıl Yetiştirdi ve Bununla Bağlantılı Seks, Açgözlülük, İktidar ve İhanet Hikâyeleri".​​​​​​​Kitabın başlığında kullanılan "kompromat" kelimesi ise, Rusya'da Josept Stalin döneminden kalma ve bir başkasına yönelik şantaj, itibarsızlaştırma ya da manipülasyon hedefiyle elde edilmiş yüz kızartıcı, uygunsuz, suçlayıcı bilgi anlamına geliyor.​​​​​​​'Tarihin tartışmasız en başarılı istihbarat operasyonu' ifadesinin kullanıldığı ilişkide Trump, kasıtlı veya farkında olmadan, Putin'in istediği her şey haline geldi.Dailymail gazetesinin aktardığına göre, Craig Unger'ın sansaynonel kitabı, Donald Trump'ın Rusya ile ilişkisinin 1976 yılında başladığını ileri sürüyor.​​​​​​​O yıllarda henüz 30'unda hırslı bir iş adamı olan Trump, New York'un Queens semtinde yürüttüğü gayrimenkul işini Manhattan'a taşımaya karar vermişti.​​​​​​​Trump aynı yıl, üst düzey bir KGB yetkilisi tarafından başkent Moskova'ya Trump Oteli inşa etmek için keşif gezisi görünümünde davet aldı.

10KGB yetkilileri tarafından 'derin bir ilerleme' olan bu hamle sayesinde gizli, gayriresmî kanallar kurulması ve Rusların böylece Amerikan demokrasisine zarar vermesine olanak sağlandı.​​​​​​​Kitaba göre; Trump, 80'li ve 90'lı yıllarda gayrimenkul işleri üzerinden aklanan tekneler dolusu Rus parasıyla birçok kez iflastan kurtarıldı.​​​​​​​Donald Trump, 2016 yılında ABD Başkanı seçildiğinde ise kendisine yapılan bu "iyilikleri" ödeme zamanı geldi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e ne istediyse verdi.​​​​​​​Amerikalı yazar, tüm dünyada gündem yaratan kitabında, Trump'ın Ruslarla ilişkiyi ise cinsel amaçlı insan ticareti yapan ve 2019'da hapishanede intihar eden milyoner arkadaşı Jeffrey Epstein vasıtasıyla kurduğunu iddia ediyor.​​​​​​​Trump'ın boşanmanın eşiğinde olduğu iddia edilen eşi, eski First Lady Melania'nın da, Epstein tarafından Donald Trump'la tanıştırıldığı da bir diğer iddia.​​​​​​​Yazar Unger, kitabının onlarca üst düzey istihbarat ve hükümet kaynağıyla yapılan kapsamlı röportajlara dayandığını söylüyor.​​​​​​​Ancak Sovyet istihbarat teşkilatından eski bir KGB binbaşısı olan Yuri Shvets, Trump'ın Kremlin ile ilişkisine dair açıklama yapan ilk Rus kaynak oluyor.​​​​​​​Aralarında Sovyetler'den kaçan isimler, eski CIA yetkilileri, FBI karşı istihbarat ajanları, avukatlar ve başkaca birçok üst düzey kaynakla mülakatlar yapan Craing Unger, Trump'ın KGB'nin ilgisini çekme nedenini ise onun 'gösterişçi', 'narsistik', ve 'dalkavukluğa ve açgözlüğü karşısında kolay etkilenen' karakterine bağlıyor.​​​​​​​Amerikan basınında, Rusya'nın geçtiğimiz kasım ayında düzenlenen ABD seçimlerinde, Donald Trump'ın yeniden kazanması için müdahale ettiğine dair iddialar yer alıyordu.​​​​​​​Konuyla ilgili açıklama yapan Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dimitry Peskov, bu tür haberlerin bir dizi paranoyanın bir parçası olduğunu belirterek seçimler yaklaştıkça bu tür iddiaların sayısının artmasından üzüntü duyduklarını söylemişti.

20İddialar, Ulusal İstihbarat Direktörlüğü'nün (DNI) Amerikan Temsilciler Meclisi'nde paylaştığı bilgilere dair New York Times gazetesinde yayımlanan bir haberle ortaya çıkmıştı.​​​​​​​Göreve geldiği günden bu yana istihbarat kurumları ile takışan Trump, bir kanıt sunmaksızın "derin devletin" aleyhine çalıştığını ileri sürmüştü.​​​​​​​DNI daha önce de Rusya'yı 2016 yılındaki başkanlık seçimlerine müdahale etmekle suçlamıştı. Suçlamalar üzerine eski Federal Soruşturma Bürosu Direktörü Robert Mueller tarafından soruşturma açılmış ve 22 ay süren davada Trump ve Moskova arasında gizli bir iş birliği yapıldığını gösteren bir sonuca ulaşılamamıştı.

23Çok satanlar listelerinde üst sıralara tırmanan pek çok kitabın yazarı olan 71 yaşındaki Craig Unger, daha önce George W. Bush ve George H. W. Bush hakkında yazmıştı.

KGB ajanı Vladimir Putin’i devlet başkanı yapan adam

18.12.2019 07:33

Sovyet gizli istihbarat servisi KGB'nin eski bir ajanı olan Putin, bizzat Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin ve onun yakın çevresi tarafından seçilmiş, Rusya'yı 21'inci yüzyıla taşıma görevi kendisine biçilmişti. BBC Moskova Muhabiri Steve Rosenberg, Kremlin'in anahtarını altın tepside Putin'e veren yetkiliyle konuştu.

Rus liderlerin iktidara giden yolu yüzyıllar boyunca hep farklılık gösterdi.

Çarlar doğuştan iktidar hakkına sahip oluyordu; Vladimir Lenin devrimle iktidara gelmişti; Sovyet Komünist Partisi'nin genel sekreterleri politbüroya parti kademelerinde tırmanarak geliyor, ülkenin başına geçme sırasını bekliyorlardı.

Ancak yirmi yıl önce Vladimir Putin'e Kremlin'in anahtarı altın bir tepside sunuldu. Sovyet gizli istihbarat servisi KGB'nin eski bir ajanı olan Putin, bizzat Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin ve onun yakın çevresi tarafından seçilmiş, Rusya'yı 21'inci yüzyıla taşıma görevi kendisine biçilmişti.

Peki ama neden Vladimir Putin?

'Muhteşem bir yardımcı'

Valentin Yumaşev, Vladimir Putin'in Rusya Federasyonu başkanlığına getirilmesinde kilit bir rol oynayan bir isim. Eski bir gazeteci olan Yumaşev, bugün Kremlin'in önemli yetkililerinden biri ve basına çok nadir konuşmasıyla biliniyor. Ancak BBC'yle görüşmeyi ve hikâyesini anlatmayı kabul etti.

Yumaşev, Boris Yeltsin'in en güvendiği danışmanlarından biriydi. Daha sonra Yeltsin'in kızı Tatyana'yla evlenerek önce damadı, ardından da özel kalem müdürü oldu. 1997'de Putin'e Kremlin'deki ilk görevini veren kişi de oydu.

"Yeltsin'in eski özel kalemi görevden ayrılırken bana yardımcılık yapacak çok güçlü bir isim tanıdığını söyledi," diye anlatıyor Yumaşev.

"Böylece beni Vladimir Putin'le tanıştırdı ve birlikte çalışmaya başladık. Putin'in muhteşem bir iş çıkaracağını hemen anladım. Yaratıcı fikirler geliştirmekte, analizlerde ve inandığı bir görüşü savunmakta üzerine yoktu."

Peki bu adamın günün birinde devlet başkanı olabileceği hiç aklından geçmiş miydi?

"Yeltsin'in aklında birkaç aday vardı: Boris Nemtsov, Sergey Stepaşin ve Nikolay Aksenenko gibi. Yeltsin'le birlikte halefinin kim olacağı konusunda birçok görüşme yaptık. Bu görüşmelerden birinde Putin'den de söz ettik.

"Yeltsin bana Putin hakkında ne düşündüğümü sordu. Bence muhteşem bir aday olur, diye yanıtladım. Bence kesinlikle onu göz önünde bulundurmalısınız, dedim. İşleri ele alış biçimine bakınca çok daha büyük görevlere hazır olduğunun anlaşıldığını söyledim."

Ama Putin'in KGB geçmişi kendisi için bir dezavantaj mıydı?

"Putin gibi birçok KGB ajanı, kurumun itibarını kaybettiğini fark edip istifalarını sunmuşlardı. Eski bir KGB ajanı olmasının bizim için hiçbir önemi yoktu. Putin bir liberal ve bir demokrat olduğunu defalarca kanıtlamış, piyasada reformlar yapmaya devam edeceğini göstermişti."

Gizli devir teslim

Ağustos 1999'da Boris Yeltsin, Vladimir Putin'i başbakan olarak atadı. Bu, Yeltsin'in Putin'i devlet başkanlığına hazırladığının açık bir işareti olarak yorumlandı.

Yeltsin'in bir yıl daha görevde kalması bekleniyordu, ancak Aralık 1999'da sürpriz bir şekilde görevi bırakmaya karar verdi.

"Yeni yıla üç gün kala, Yeltsin Putin'i konutuna çağırdı. Görüşmede benim ve yeni özel kalem müdürü Aleksandr Voloşin'in de bulunmasını istedi. Putin'e Temmuz'a kadar görevde kalmayı düşünmediğini, 31 Aralık'ta devlet başkanlığından istifa edeceğini açıkladı.

"Bu bilgiye çok az insan haizdi: Ben, Voloşin, Putin ve Yeltsin'in kızı Tatyana. Yeltsin karısına bile bir şey söylememişti."

Valentin Yumaşev, Yeltsin'in istifa konuşmasını kaleme almakla görevlendirildi.

"Yazması çok zor bir konuşmaydı. Tarihe geçeceği aşikâr olan bir metindi. Verilecek mesaj çok önemliydi. O nedenle o meşhur 'Beni affedin' cümlesini de ekledim.

"Ruslar 1990'lı yıllarda büyük acılar çekmişlerdi. Yeltsin'in bu konuya kesinlikle değinmesi gerekiyordu."

1999 yılının yılbaşı gecesi, Boris Yeltsin Kremlin'deki son ulusa sesleniş konuşmasını kaydetti.

"Odada bulunan herkes şoka girmişti. Metni kaleme alan ben hariç. İnsanlar ağlamaya başlamışlardı. Çok duygusal bir andı.

"Ama haberin dışarı sızmaması çok önemliydi. Resmî açıklamaya daha hâlâ dört saat vardı. Dolayısıyla kimsenin odadan ayrılmasına izin verilmedi. Kapı dışarıdan kilitlendi.

"Kaydı aldım ve televizyon kanalına gittim. Yeltsin'in konuşması öğlen saatinde yayımlandı."

Vladimir Putin geçici devlet başkanı ilan edildi. Üç ay sonra da başkanlık seçimlerini kazandı.

'Ailenin bir üyesi mi?

Valentin Yumaşev, çoğu zaman 'Aile'nin bir üyesi' olarak anılır: Aile ile kast edilen 1990'lı yılların sonlarında Boris Yeltsin'in kararlarını etkilediği düşünülen yakın çevresidir.

Yumaşev, bu Aile iddiasının 'bir mit, bir uydurma' olduğunu savunuyor.

Ancak 1990'lı yılların sonlarında, Rusya Federasyonu Başkanı Yeltsin'in sağlığı kötüleşirken, ailesi, dostları ve bazı iş adamlarından oluşan yakın çevresine giderek daha fazla itimat ettiği biliniyor.

Siyaset bilimcisi Valery Solovey, "Putin'in çevresindekilerin böylesi bir etkisi yok," diyor.

"Putin'in fikirlerini aldığı iki grup insan var: Biri Rotenberg kardeşler gibi çocukluk arkadaşları, diğeri de Sovyet KGB'sinde hizmet etmiş kişiler.

"Ama Putin bu insanların sadakatini de gözünde çok büyütmüyor. Yeltsin aile üyelerine güvenirdi. Putin'in ise güvendiği hiç kimse yok."

'Hiçbir pişmanlığım yok: Ruslar Putin'e güveniyor'

Putin, önce devlet başkanı sonra başbakan olarak yirmi yıldır Rusya'da iktidarı elinde tutuyor. Bu süre zarfında iktidarın kendisinin etrafında dönmesini sağlayacak bir sistem inşa etti. Onun yönetiminde Rusya, giderek otoriterleşen ve demokratik hak ve özgürlüklerden uzaklaşan bir ülkeye dönüştü.

Fotoğrafın Vladimir Putin'i gazeteci kılığında ajanlık yaparken görülüyor

Solovey, "Yeltsin bir misyonu olduğuna inanıyordu. Putin de öyle," diyor. "Yeltsin kendisini Musa olarak görüyordu. Ülkesini komünizmin köleliğinden kurtarmak istiyordu."

"Putin'in misyonu ise geçmişi geri getirmek. '20'inci yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi' olarak nitelendirdiği SSCB'nin çöküşünün intikamını almak istiyor. O ve çevresindeki eski KGB ajanları, Sovyetler Birliği'nin yıkılmasının Batılı istihbarat servislerinin işi olduğunu düşünüyorlar."

Bugünün Vladimir Putin'i, Yumaşev'in hatırladığı liberal figürden epey uzak. Peki Putin'in eski patronu, ona Kremlin'in anahtarını sunduğu için pişmanlık duyuyor mu?

"Hiçbir pişmanlık duymuyorum," diyor Yumaşev. "Rusların Putin'e halen güvendikleri çok açık."

Ancak Yumaşev, Boris Yeltsin'in istifasının tüm Rus liderlere bir ders olması gerektiğini düşünüyor:

"Zamanı geldiğinde koltuğu bırakmak ve gençlere yer açmak, çok mühim bir ders. Yeltsin için bu çok önemliydi."

Fotoğrafın Vladimir Putin'i gazeteci kılığında ajanlık yaparken görülüyor

Vladimir Putin: 20 fotoğrafla 20 yıl

14 Aralık 2019

KAYNAK,GETTY IMAGES

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin iki hafta sonra, göreve başlamasının 20. yılını kutlayacak. 20 yıldır devlet başkanı ve başbakan olarak Rusya'yı yöneten Putin, çok sayıda jeopolitik krizi atlatmayı başardı.

Eski bir KGB ajanı olan Putin 31 Aralık 1999'da göreve başladığında ABD'yi Bill Clinton, Türkiye'yi ise o yıl başbakanlığı Mesut Yılmaz'dan devralan Bülent Ecevit yönetiyordu.

O tarihten bu yana 3 ABD başkanı, 4 Türkiye başbakanı ve 5 İngiltere Başbakanı değişti.

Küresel çatışmalardan yerel skandallara, spor başarılarından propaganda görsellerine, Rusya liderinin son 20 yıldaki fotoğraflarına tekrar bakıyoruz.

Eski KGB ajanı, Rusya Ekim 1999'da İkinci Çeçenistan Savaşı'nı başlattığında başbakandı.

İktidardaki ilk yılları, ülkenin güneyindeki bu bölgedeki çatışmalarla şekillendi.

Rusya ordusu Çeçen başkenti Grozni'yi kuşattı. BM 2003 yılında kenti "en fazla yıkıma uğramış şehir" olarak tanımladı.

Rusya yıllar boyunca Çeçen militanların saldırılarına maruz kalmıştı. 2004'teki bir okul saldırısında çoğu çocuk 330 kişi hayatını kaybetmişti.

Putin Çeçenistan'daki savaş birliklerinin görevini sonlandırdığında sene 2009'du.

Putin Mart 2000'deki devlet başkanlığı seçimini de kazandı.

Birkaç ay içinde kendisini bir halkla ilişkiler krizinin ortasında buldu.

Kursk denizaltısı batmış, 118 mürettebat hayatını kaybetmişti.

Kursk Ağustos 2000'de battığında Rus yetkililerin mürettebat ailelerine haber vermesi günler sürdü. Putin de başta Karadeniz'deki tatilini yarıda kesmedi.

Putin iktidardaki ilk 10 yılında Batı ülkelerinin dış politikalarını eleştirse de Batılı liderlerle iyi ilişkilere sahipti.

Rusya 2006'da ilk defa G8 zirvesine ev sahipliği yaptı

Rus kanunlarına göre bir devlet başkanı üst üste en fazla iki dönem görevde kalabiliyor. Bu yüzden Putin 2008'de dört yıllığına başbakan oldu.

Yerine geçen Dmitri Medvedev, pek çok kişi tarafından Putin'in kuklası olarak görüldü.

Gürcistan 2008'de ayrılıkçı Güney Osetya bölgesinde kontrolü ele geçirmek için ordusunu bölgeye gönderdiğinde Rusya Gürcistan'ı işgal etti.

Ağustos ayındaki kısa süreli savaş Batı ülkelerini alarma geçirdi.

Fakat Putin'in Batı'yla ilişkilerini daha da kötüleştiren hamle, 2014'te Ukrayna'ya askerlerini göndermesiydi.

Rusya'nın Kırım'ı ilhakı AB ve ABD'nin yaptırımlarına yol açtı, ülkenin G8 üyeliği donduruldu.

Suriye'deki çatışmaların dördüncü yılında Rusya, müttefiki olan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı desteklemek için çatışmaya dahil oldu. Putin'in Rus savaş uçaklarını ve zırhlı araçlarını bölgede görevlendirmesi sahadaki dengeleri değiştirdi.

2016'da ABD'de Donald Trump'ın göreve başlamasının ardından ABD istihbarat teşkilatları Rusya'nın ABD başkanlık seçimine etki ettiğini tespit etti

2018'de ise İngiltere'nin Salisbury kentinde eski bir Rus ajanı Sergey Skripal'in zehirlenmesinin ardından İngiltere Rusya'yı suçladı.

Putin'in Türkiye'yle ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la ilişkisi iniş çıkışlı oldu.

İki ülke arasındaki ilişkiler Türkiye'nin bir Rus savaş uçağını düşürmesinin ardından son yıllardaki en gergin noktasına ulaştıktan sonra, Türkiye'nin özür dilemesiyle düzelmeye başladı.

Bugün Putin ve Erdoğan Suriye'de işbirliği yapıyor, Rusya Türkiye'ye S-400 ve nükleer santral satıyor.

Putin iktidarda kaldığı süre boyunca hem ülkesinin hem de kendi imajına önem verdi.

Yayınladığı fotoğraflarla güçlü erkek imajını pekiştirdi.

Putin 2014'te Kış Olimpiyatları'nın, 2018'de de Dünya Kupası'nın Rusya'da düzenlenmesini sağlayarak ülkesinin spordaki profilini yükseltmeye çalıştı.

Soçi'deki Kış Olimpiyatları Rusya için başarılıydı fakat ardından ortaya çıkan doping skandalının etkileri hâlâ hissediliyor.

Dünya Dopingle Mücadele Kurumu geçen hafta Rusya'yı dört yıl boyunca uluslararası büyük turnuvalardan men etti.

2015'te Rusya'nın devlet destekli bir doping programı yürüttüğü tespit edilmiş ve bu nedenle men cezası verilmişti.

Bu yıl ise Ocak ayındaki laboratuvar sonuçlarının üzerinde oynandığı tespit edildi.

Rusya'nın 2018'deki Dünya Kupası uluslararası bir başarı olarak görülse de bu doping cezası nedeniyle 2022'deki Katar Dünya Kupası'nda yer alamayacak.

Yasak, "büyük turnuva" sınıfında yer almadığı için Avrupa Kupası'nı kapsamıyor.