Son dakika: Sırbistan- Kosova sınırında yüksek tansiyon! Vucic'ten yeni açıklama

Kosova ile Sırbistan arasında yıllardır devam eden gerilim yeniden tırmandı. Yerel kaynaklar, Sırbistan'ın Kosova'ya girdiğini iddia etti. Sırbistan Savunma Bakanlığı ise, Sırp ordusunun Kosova topraklarına girmediğini açıkladı.

Kosova ordusuna ait hafif zırhlı araçların ise Sırbistan sınırına ilerlediği ifade edildi. Kosova Polisi, iki ülke sınırındaki Bërnjak ve Jarinje noktalarının yolcuların geçişine kapatıldığını duyurdu.

KOSOVA DOĞRULADI: SINIR KAPILARI KAPATILDI

Kosova Polisi Müdür Yardımcısı Besim Hoti, yaptığı açıklamada, Kosovalı Sırpların araçlarla sınır geçişlerini kapattığını doğrulayarak, polis güçlerinin de Brnjak ve Jarinje sınır kapılarını kapattığını ifade etti.

Bu arada, Kosova polisi ayrıca, bazı yerlerde silah sesleri duyulduğunu belirterek, bunlardan bazılarının polis güçlerine yönelik olduğunu ancak kimsenin yaralanmadığını bildirdi.

Ülke basını ise Arnavut kökenli vatandaşlara saldırıda bulunulduğu ve bu saldırılarda araçlarda hasar oluştuğu bilgisini paylaştı.

Bu arada, Kosova hükümeti, kimlik kartları ve araç plakaları için yarından itibaren yeni yasanın yürürlüğe gireceğini belirtti.

Kosova'da yaşayan Sırplar dahil herkesin Kosova kimlik kartı ve plakasına sahip olması zorunluluğun getirileceğinin bildirilmesi üzerine de Kosova'daki Sırplar bazı şehir yollarını kapattı.

AVRUPA BİRLİĞİ'NDEN ÇAĞRI: GERGİNLİĞE SON VERİN

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Sırbistan-Kosova sınırındaki gerginliğe son verilmesi çağrısında bulundu.

RUSYA, AB VE ABD'Yİ SUÇLADI

Kosova - Sırbistan gerilimine ilişkin Rusya'dan ilk açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zaharova, "Kosova ile arkasındaki ABD ve AB, provokasyonları durdurmalı. Sırpların haklarına saygı duyulmalı." diye konuştu.

A Haber Muhabiri Sevda Dükkancı, bölgede yaşananları A Haber canlı yayınında anlattı. Dükkancı, "Kosova'nın Mitroviça bölgesinden siren sesleri yükseliyor. Başta çocuklar olmak üzere yerel halk endişeli. Yerel basına göre, Sırplar üç köyün etrafını abluka altına alıp barikat kurdular. Sirenlerin duyulduğu ve vatandaşları korkuttuğu bilgisi var. Bu sirenlere başkaları da eklendi, çok yüksek hızla giden bir arabanın üzerinde de siren olduğu ifade edildi. Acil servis ve ambulanslar da şehir içerisinde hareket ediyor." diye konuştu.

"KOSOVA'DAKİ SIRBİSTAN ETKİSİ ÇOK FAZLA"

Dükkancı sözlerinin devamında şunları söyledi:

"Kosova bağımsızlığını ilan ettiğinden beri, Mitoviça'da bulunan Sırp kökenliler, daha fazla Sırbistan yanlısı bir siyaset izliyorlar. Bağımsızlığı istemiyorlar ve sınırda çatışmalar oluyor. Kosova'da sınırda bekleyen polislere saldırı düzenlenmişti. Eski Yugoslavya'daki bütün bölgelerde olduğu gibi, Bosna Hersek'teki Sırp yanlısı Dodik'in de benzeri ihtirasları vardı. Kosova'daki Sırbistan etkisi çok fazla. İşte o bütün kanayan yara, barut ateşi Mitoviça bölgesi. Sırplar buna benzer tartışmalar çıkarıyor. Umuyoruz ki bu sirenler hayra alamettir. Hem Sırp basını hem de Kosova basınını A Haber farkıyla tarafsızca takip ediyoruz."

SIRBİSTAN CUMHURBAŞKANI'NDAN 'SAVAŞ' AÇIKLAMASI

Gelişmelerin ardından halkına seslenen Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Kosova'daki Sırpların daha fazla zulme tolerans göstermeyeceğini belirterek, "Kosovalı Sırplar, daha fazla zulme tahammül etmeyecek." ifadesini kullandı.

Vucic, "Biz barışı arayacağız ama söyleyeyim ki teslim olmayacağız." şeklinde konuştu.

"SIRBİSTAN, KOLAYCA YENEBİLECEĞİNİZ BİR ÜLKE DEĞİL"

Sırbistan'ın hiçbir zaman bugünkünden daha karmaşık ve zor bir durumda olmadığını vurgulayan Vucic, Priştine yönetiminin ise kendisini sürekli mağdur olarak göstermeye çalıştığını söyledi.

Vucic, Kosova'daki Arnavutların, Başbakan Albin Kurti yüzünden problem yaşadıklarını ve Batı'nın Kosova'da oluşabilecek hiçbir çatışmayı istemeyeceğini dile getirdi.

Ülkesinin çatışmalara neden olan ve çatışma isteyen taraf olmadığının altını çizen Vucic, "Sırbistan, (Slobodan) Miloşeviç ve (Boris) Tadiç zamanında olduğu gibi kolayca yenebileceğiniz bir ülke değil." dedi.

SIRBİSTAN İLE KOSOVA NEDEN SAVAŞIN EŞİĞİNDE? GEÇMİŞTE NE OLMUŞTU?

Sırbistan'da 3 Nisan 2022 tarihinde yapılan seçimler, iki ülke arasında tansiyonu yükseltmişti. Kosova Hükümeti, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya'dan oluşan Quint ülkelerinin Sırbistan'daki genel seçimlerde Kosova'daki Sırpların oy kullanmasına ilişkin talebini reddetmişti.

Beşli Grup olarak da bilinen Quint ülkeleri, "kararı hayal kırıklığı olarak not ediyoruz" diyerek Kosova Hükümeti'ne tepki göstermişti. İki ülke arasındaki gerilimi tırmandıran diğer bir gelişme de Kosova Başbakanı Albin Kurti'nin Mitrovica Mahkemesi Başkanı Sırp asıllı Ljiljana Stevanovic'i Sırbistan'da düzenlenen Millî Güvenlik Konseyi toplantısına katılması nedeniyle görevden uzaklaştırması olmuştu.

Gerilimi tırmandıran bu gelişmelerin iki ülke arasında 2011 yılından bu yana Avrupa Birliği'nin (AB) arabuluculuğunda devam eden diyalog sürecini nasıl etkileyeceği merak konusu oldu. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, gelişmeler öncesinde diyaloğun iyi gitmediğini ve bundan duyduğu hayal kırıklığını dile getirmişti.

KOSOVA SAVAŞI VE BAĞIMSIZLIĞA GİDEN YOL

Yugoslavya döneminde Sırbistan Federal Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Kosova'ya, 1974'te özerklik verilse de bu karar 1989'da aşırı Sırp milliyetçisi Slobodan Milosevic tarafından iptal edildi.

Yugoslavya'nın dağılma sürecine girmesiyle Kosovalı Arnavutlar yükselen Sırp milliyetçiliğinden tedirgin oldu ve daha sonra ülkenin bağımsızlığında önemli rol oynayacak Kosova Kurtuluş Ordusunun (UÇK) temellerini attı.

Önce Hırvatistan, ardından Bosna Hersek'teki kanlı çatışmalar, 1998'de Kosova'ya da sıçradı. Sırp polisi ile UÇK arasındaki çatışmalar 1998'de başlarken, Milosevic emrindeki Sırp güçleri Arnavut köylerini basarak sivilleri katletti.

Sırp güçlerinin Kosova'daki saldırıları, 24 Mart 1999'da başlayan ve 78 gün süren operasyon sonucunda NATO'nun Yugoslavya'yı bombalamasıyla son buldu.

Savaşta 8 binden fazlası Arnavut olmak üzere 10 binin üzerinde Kosovalı öldürülürken, 800 bine yakını Arnavut olmak üzere 1 milyonunun üzerinde farklı etnik gruplardan Kosovalı evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Savaşın ardından büyük ölçekteki ilk kriz 2004'te yaşandı. "Mart Ayaklanmaları" olarak adlandırılan olaylarda 11'i Arnavut, 8'i Sırp 19 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

Dönemin Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından 2005'te Kosova Özel Temsilcisi olarak görevlendirilen Martti Ahtisaari, 2007'de Kosova'nın bağımsız olması gerektiğini belirttiği raporu BM Güvenlik Konseyine sundu. Sırbistan ise "denetimli özerklik" önerisinde bulundu.

Ahtisaari, Planı ve BM'nin 1244 sayılı kararı doğrultusunda Kosova Meclisi 17 Şubat 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan etti.

Kosova'nın bağımsızlığını aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda ülke hemen tanıdı. Sırbistan'ın uluslararası arenadaki en büyük destekçisi olarak bilinen Rusya'nın vetosu nedeniyle Kosova hala BM üyesi olamadı.

KOSOVA İLE SIRBİSTAN DİYALOĞU

İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi amacıyla 2011'de AB ara buluculuğunda diyalog süreci başlatıldı. Geçen zaman içinde süreç yaşanan gerginlikler nedeniyle sık sık kesintiye uğradı.

AB Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borell ara buluculuğunda Haziran 2021'de Kosova Başbakanı Albin Kurti, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile görüşmüştü.

Brüksel'de gerçekleşen görüşmede Kurti, aralarında iki ülke arasında barış anlaşması imzalanması ve karşılıklı tanınma da dahil olmak üzere 4 talepte bulunduğunu ancak taleplerinin reddedildiğini açıklamıştı.

Bölgede gerçekleşen toplantılarda sıkça Sırbistan'dan kendilerini tanıması talebinde bulunan Kurti, temmuzda bir kez daha bir araya geldiği Vucic ile görüşmesinin ardından "barış anlaşması teklifinde bulundum ancak reddedildi." ifadelerini kullanmıştı.

SIRPLARIN KOSOVA'DAKİ KATLİAMLARI

Sırp güçlerin 1999'da Kosova'daki Arnavutluk kökenli vatandaşlara yönelik katliamlarını bugün hala unutulmadı. Bosna'daki Srebrenitsa katliamından sonra Balkanlar'da yaşanan ikinci en büyük katliam olarak bilimen Reçak katliamında, Reçak köyünde 45 sivil toplu şekilde katledilmişti.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre 40 bin kişilik kasaba Sırp güçleri tarafından yok edildi ve Kosova'nın bütün büyük şehirleri arasında sivillere yönelik en şiddetli saldırılara tanık oldu.

Yerel halktan yaklaşık bin 500 kişi öldürüldü. Bu da Kosova'daki çatışmalar sırasında verilen toplam kurban sayısının yaklaşık yüzde 12'sini oluşturuyor. Kasabanın yaklaşık 200 sakini ise halen kayıp.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre bir evde yaşları 2 ile 73 arasında değişen 20 kişinin katledilmesi gibi vahşet sahneleri de yaşandı.

Hayatta kalanlar, köydeki Sırp topluluğunun üyelerinin katliamı gerçekleştiren Sırp güçlerine yardım ettiğini söylüyorlar.

Etnik olarak Arnavut çoğunluğa sahip olan Kosova, 2008 yılında Sırbistan'dan tek taraflı bağımsızlık ilan etti. Çin ve Rusya tarafından tanınmadı. Yaklaşık 100 ülke ise Kosova'nın bağımsızlığını tanıdı.

KOSOVA-SIRBİSTAN ARASINDAKİ PLAKA GERGİNLİĞİ
Kosova ve Sırbistan arasında 2016'da imzalanan serbest trafik dolaşımı anlaşmasının süresinin 15 Eylül'de dolmasının ardından Kosova hükümeti ülkede sadece Kosova plakalı araçların dolaşımının mümkün olacağını açıklayarak ülkeye girmek isteyen Sırbistan plakalı araçlara yönelik geçici plaka şartı getirmişti. Kosova'nın araç plakası konusunda karşılıklılık ilkesi esasınca aldığı kararın ardından ülkenin kuzeyindeki Sırpların yoğun olarak yaşadığı bölgede tansiyon yükselmişti. Hükümetin söz konusu kararı uygulamak için Kosova ile Sırbistan arasındaki sınır kapılarına silahlı özel polis birimleri göndermesini protesto eden Sırplar gösteri düzenlemiş, sınır kapılarına giden yolları kamyonlarla kapatmıştı.

Kosova, Sırbistan yönetiminin Kosova plakalı araçların Sırbistan'dan geçmesine yıllardır izin vermemesine karşı aldığı karar kapsamında Sırbistan plakalı araçların Kosova'ya girmesine izin vermezken, Sırbistan'dan Kosova'ya girmek isteyen araçlara geçerliliği 60 gün olan geçici plaka veriyor.

SIRBİSTAN CUMHURBAŞKANI'NDAN SERT SÖZLER!

Öte yandan Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, halka sesleniş konuşmasında, Kosova'daki Sırpların durumunu değerlendirirken, "Kosovalı Sırplar, daha fazla zulme tahammül etmeyecek." ifadesini kullandı.

Kosovalı Sırplardan, Arnavutlara yönelik bir saldırı ya da kışkırtma olmayacağı yönünde söz aldığına işaret eden Vucic, bu durumun, "Arnavutların yaptıklarından bağımsız olarak değişmeyeceğini", ancak Sırpların da kendi evlerini koruyacaklarını kaydetti.

Vucic, "Biz barışı arayacağız ama söyleyeyim ki teslim olmayacağız." şeklinde konuştu.

SIRBİSTAN CUMHURBAŞKANI VUCİC: OHAL İLAN EDEBİLİRİZ